هیدروکلریک اسید یک محلول شفاف، بیرنگ و بسیار تند بو از هیدروژن کلرید (HCl) در آب است. یک اسید معدنی بسیار خورنده و یک اسید قوی با استفادههای صنعتی زیادی است. هیدروکلریک اسید بهطور طبیعی در اسید معده یافت میشود. پیاچ (pH) این اسید بین ۰ تا ۲ میباشد.
هیدروکلریک اسید از قدیم به نامهای اسیدم سالیس، موریاتیک اسید و جوهر نمک معروف بوده و از ویتریول (سولفوریک اسید) و نمک طعام به دست آمد. هیدروکلریک اسید آزاد ابتدا در قرن شانزدهم توسط آندریاس لیباویوس رسماً معرفی شد. بعدتر، توسط شیمیدانهایی مثل ژوهان رودولف گلابر، جوزف پریستلی و همفری دیوی در تحقیقات علمی شان مورد استفاده قرار گرفت.
با آغاز تولید گسترده در انقلاب صنعتی، هیدروکلریک اسید در صنایع شیمیایی به عنوان یک واکنش گر ناب در تولید مقیاس بزرگ وینیل کلرید برای پلاستیک وی.وی.سی، و MDI/TDI برای پُلی اُورِتان مورد استفاده قرار گرفت. کاربریهای زیادتری هم در مقیاس کوچک دارد که شامل خانهداری، ساخت ژلاتین و دیگر افزودنیهای غذایی، رسوبزدایی و چرم سازی میباشد. حدود ۲۰ میلیون تن از هیدروکلریک اسید سالانه در جهان تولید میشود.
همچنین گفته میشود جابر بن حیان این اسید را کشف کردهاست. از این اسید برای جرمگیری از سطوح مختلف استفاده میشود. هیدروکلریک اسید در معده نیزوجود دارد و به هضم غذا کمک میکند. تنفس بخارات هیدروکلریک اسید خطرناک است و به دستگاه تنفسی آسیب میرساند و اگر قطرهای از آن بر روی پوست بدن بچکد تولید تاول و حتی جراحات عمیق مینماید ودرچنین مواردی باید بلافاصله با محلول قلیایی رقیق مانند محلول سودا یا جوش شیرین اثر اسید را خنثی کرد.
کاربردها
اسید کلریدریک در صنایع شیمیایی به عنوان یک معرف شیمیایی در تولید وینیل کلرید و تولید پلاستیکهای PVC و MDI و TDI برای پلی اورتان و سنتز دیگر ترکیبات آلی مانند بیس فنول A، کربن فعال،اسید آسکوربیک استفاده میشود. همچنین اسید کلریدریک در شویندههای خانگی، دارو، پردازش فلزات، تصفیه آب و فاضلاب، تولید کاغذ، سنتز ترکیبات معدنی مانند کلرید کلسیم، کلرید نیکل(II) وکلرید روی، کنترل pH و خنثی سازی، بازسازی رزینهای تبادل یونی، رسوب زداها و در پردازش چرم است به کار میرود. این ترکیب به عنوان افزودنی مواد غذایی در تولید ژلاتین، آسپارتام، فروکتوز،اسید سیتریک و تصفیه نمک خوراکی استفاده میشود.